Skip to main content
Couperus nu

Terugblik Genootschapsdag 2025

Nieuws

Op zondag 6 april 2025 vond de jaarlijkse Genootschapsdag plaats. Het thema was dit jaar ‘Mythen en mystiek’. Meer dan 90 donateurs, geïnteresseerden en andere betrokkenen kwamen op deze zonnige dag naar de Sophiahof in Den Haag om het programma bij te wonen en andere liefhebbers van Couperus’ werk te ontmoeten.

De Genootschapsdag begon met koffie en thee in de foyer en op het terras van de Sophiahof. Aanwezigen konden daarnaast terecht bij de tafel van het genootschap voor Couperus Cahiers, Arabesken en overige Couperiana. Daarna opende voorzitter Simon Mulder officieel de bijeenkomst. Na een korte terugblik op het afgelopen jaar, waarin hij inging op zowel hoogtepunten als dieptepunten, gaf hij kort het woord aan Caroline de Westenholz. Na het verdrietige nieuws van het sluiten van het Louis Couperus Museum in 2024, was er ook weer goed nieuws: De Westenholz heeft een Fonds Rondom Couperus opgericht, bedoeld voor het ondersteunen van de cultuur van het fin de siècle in de ruimste zin des woords waarbij de voorkeur uitgaat naar het werk en de persoon van Louis Couperus.

Hierna was het woord aan de eerste spreker van deze genootschapsdag, prof.dr. Sander Bax. Het thema van zijn lezing was ‘Schrijversmythen’ en via een boeiende theorie met aansprekende voorbeelden over hoe schrijvers zich als publieke figuren ontwikkelen en daarmee van mens veranderen in mythe, o.a. doordat zij in hun optredens vorm geven aan vaak tot de verbeelding sprekende verhalen over hun schrijverschap, ging Bax in op de vraag ‘was Couperus een dandy’? Een vraag waarop uiteindelijk verschillende antwoorden mogelijk bleken.  

Na deze lezing waren er voor de pauze nog een drietal onderwerpen: allereerst nam het bestuur afscheid van de Cahierredactie. Met veel enthousiasme en inzet hebben zij – vanaf 1995 – 19 boeiende Couperus Cahiers gepresenteerd. Zij hebben hun werkzaamheden nu overgedragen aan de redactie van Arabesken. Het bestuur dankte de Cahierredactie – bestaande uit Marianne Hezemans, Mary Kemperink, Petra Teunissen en Gé Vaartjes – mede namens alle donateurs voor hun inspirerende werk voor het genootschap. Op onze website vindt u een overzicht van alle verschenen Cahiers tot nu toe.

Vervolgens introduceerde bestuurslid José Ursem-Kuilboer het jongerendonateurschap van het Louis Couperus Genootschap. Dit jongerendonateurschap is bedoeld voor jongeren t/m 35 jaar die het (onderzoek naar het) werk van Louis Couperus een warm hart toedragen. Zij ging in gesprek met de eerste vier jongerendonateurs  en riep de donateurs in de zaal op om dit initiatief in hun eigen omgeving rond te bazuinen.. Willen we blijven voorbestaan, dan  kunnen we natuurlijk niet  zonder jongeren die geïnteresseerd zijn in het werk van Couperus. Het was mooi om te zien en horen hoe de vier - Clara van Daal, Jeltsje v.d. Mark, Femke Stasse en Maurits van Woerkom – hun enthousiasme voor Couperus wisten te verwoorden. Couperus leeft!

Hierna was het tijd voor het optreden van een van hen, Femke Stasse. Zij is zangeres en theatermaakster en heeft het sprookje Psyche van Louis Couperus als inspiratiebron gebruikt voor haar theatervoorstelling ‘Tussen hemel en dorpsplein’. Zij schreef liedjes op teksten uit het boek en liet de bezoekers van de Louis Couperus Genootschapsdag hier alvast een voorproefje van horen. 

Na de pauze werd de tweede spreker, dr. Gerlov van Engelenhoven, ingeleid door Simon Mulder, met een levendig voorgedragen fragment uit De Stille kracht. Het tweede deel van het thema van deze dag, mystiek, verwees naar zijn lezing over de vele soorten stilte in De stille kracht’ . De ‘stille kracht’ wordt meestal opgevat als stil verzet tegen het koloniale gezag door de plaatselijke bevolking, of als een mysterieuze tegenwerking die vanuit het land zelf lijkt op te komen, alsof de Indische omgeving, de natuur zelf, probeert om de indringers weg te jagen. Olf Praamstra heeft daarop nog twee aanvullende interpretaties, namelijk dat ‘de stille kracht’ook gezien kan worden als wederzijds onbegriop tussen de Oosterse en westerse cultuur of het doodzwijgen van dingen die je liever niet onder ogen ziet. Met de 4 W’s (wie, wat, waar en waarom) bouwde Van Engelenhoven zijn lezing op een verrassende manier op en liet ons weer eens op een andere manier naar dit meesterwerk van Couperus kijken. Want hoe mystiek is die ‘stille kracht’ nou eigenlijk? Aan het eind van de roman is  resident Van Oudijck in ieder geval ‘om’. Hij is ‘voor het eerst van zijn leven (...) bijgelovig, onoverkomelijk bijgelovig,gelovende aan een stille kracht, die school waar wist hij niet, in Indië, in de grond van Indië, in een diep mysterie, ergens, ergens – een kracht, die hem kwaad wilde, omdat hij was Europeaan, overheerser, vreemdeling op de geheimzinnige heilige grond. […]’

Hebt u de genootschapsdag gemist of is deze lezing alweer een beetje weggezakt? Niet getreurd, want het is allemaal na te lezen in Arabesken 65!

Na deze boeiende presentatie stonden er nog twee onderwerpen op de agenda: ook dit jaar konden we weer Couperusgenootschapsspeldjes overhandigen aan twee donateurs die het genootschap al 25 jaar ondersteunen. Ook reikten we , voor het eerst sinds lange tijd, de Couperuspenning weer uit. Dat laatste met enige vertraging, want eigenlijk zou deze penning al in 2024 uitgereikt worden, maar dat kon toen door omstandigheden niet doorgaan. Voorzitter Simon Mulder overhandigde de penning aan een blij verraste Annebeth Simonsz. Zij ontving de penning voor haar jarenlange inzet voor het genootschap. In haar periode als voorzitter heeft ze veel voor elkaar gekregen: de website werd vernieuwd, de ledenadministratie en de verkoop van de uitgaven werd gedigitaliseerd en er werden aansprekende bijeenkomsten georganiseerd. Niet alleen genootschapsdagen maar ook een boeiend symposium over biografieën en lezingen en wandelingen in samenwerking met het Louis Couperus Museum en met andere literaire genootschappen. Ook begeleidde zij twee stagiairs. Simon Mulder roemde Annebeth Simonsz om haar creativiteit en haar vermogen om mensen met elkaar te verbinden.

Rond kwart voor 5 begon de borrel en sloten we de Genootschapsdag af met een drankje en Indische hapjes in de foyer en de tuin van de Sophiahof. Het bestuur kijkt terug op een geslaagde middag.